بررسی تأثیر نیتروژن بر روی ویژگیهای رشدی و فیزیولوژیکی گیاه شوید (anethum graveolens l.) تحت تنش شوری

شوید (anethum graveolens l.) گیاهی یکساله، معطر، علفی و متعلق به تیره چتریان (apiaceae) است که در صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می گیرد. به منظور بررسی بر هم کنش اثر شوری (nacl) و نیتروژن (nh4no3) بر ویژگی های مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و تغییرات کمّی و کیفی اسانس گیاه شوید، آزمایشی در سال 1391 در دانشکد? کشاورزی دانشگاه لرستان به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کاملاً تصادفی به صورت گلدانی با شش تکرار و 15 تیمار انجام شد. بذر های گیاه در در گلدان با قطر 25 سانتیمتر حاوی مخلوطی از سه قسمت خاک زراعی، یک قسمت ماسه و یک قسمت کود حیوانی کاشته شدند. در مرحله هشت برگی، تیمار شوری (nacl) با غلظت های 0، 30، 60، 90، 120 گرم سدیم کلراید در هر 100 کیلوگرم خاک و تیمار نیترات آمونیوم با غلظت های 0، 10، 20 گرم در هر 100 کیلوگرم خاک اعمال گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که افزایش سطخ شوری و نیترات آمونیوم اثر معنی داری بر میزان پارامترهای اندازه گیری شده دارد (p<0/01). با افزایش سطح شوری، سرعت رشد نسبی، وزن تر و خشک اندام هوایی، طول ساقه اصلی، وزن تر و خشک ساقه و ریشه و میزان کمّی درصد اسانس کاسته شد امّا فعّالیّت آنزیم ها، میزان قند های محلول، مقدار پروتئین و پرولین افزایش یافت. در حالیکه با اعمال نیترات آمونیوم طول ساقه و ریشه، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی، میزان rgr، آنزیم ها، کلروفیل، قند محلول ریشه، قند نامحلول ریشه و اندام هوایی و میزان راندمان اسانس افزایش یافت. امّا قند محلول و نامحلول اندام هوایی کاهش یافت. مجموعاً %90 کلّ اسانس گیاه شناسایی شد که dimpylate (%52/17)، 1-l.phelandrene (%09/57)، apiol (%66/48)، 2-cyclohexane-1-one (%58/24) از ترکیبات اصلی آن هستند.